Alzheimerlı Hasta Bakımı 1

Bazen en sevdiklerinize bazı hastalıkları kondurmak istemiyorsunuz. Babam güçlü hafızası ve zekasıyla oldukça aktif bir kişilikti. By-pass ameliyatı sonrası unutkanlığı radikal bir şekilde arttı. 2003 yılında Prof. Dr. Murat Emre Alzheimer teşhisini koydu ve babamı düzenli olarak takip etmeye başladı. Babam, annemin disipliniyle ilaçlarını aksatmadan kullandı. Ablamın gayretiyle sosyal hayattan hiç kopmadı. Bu sayede hastalığı çok yavaş ilerledi. Geçirdiği bir kaza sonucu beyin kanaması geçirmese ve akabinde komaya girmeseydi hastalığın daha ileri aşamalarına geçecekti şüphesiz.

Alzheimer hastalığı gittikçe ilerleyen bir şekilde bilişsel yeteneklerin yıkımına neden olan bir beyin hastalığı. Kişi yavaş yavaş çevre ile iletişim kurma yeteneğini, karar verme yeteneğini kaybeder. Günlük yaşam aktivitelerini yerine getiremez. Anormal davranışlarda bulunur. Kişilikte bir değişiklik olur, kaygı artar.

Alzheimer hastalığı tanısı konmuşsa bilmeniz gerekenler

1. Alzheimer hastalığının günümüzde henüz tedavisi yoktur. Ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatacak ilaçlar mevcuttur.
2. Hastalığa hem maddi açıdan hem de duygusal açıdan hazırlıklı olmak için ileriye dönük plan yapmak gerekir.
3. Hastanız için evde güvenli bir ortam yaratmalısınız. Mutfağa, ilaçlarınızı sakladığınız alanlara girmesini engellemeniz gerekecektir. Banyoda tutunması için barlara ihtiyaç duyacaktır. Dış kapının kilitli kalmasına dikkat etmelisiniz.
4. Sevdiğiniz kişi sık sık kullanılan objelerin isimlerini unutabilir. Kınamak bir işe yaramaz. Hastanıza sevgi göstermeniz, duygusal destek vermeniz gerekecektir. Hastanızla tartışmamalısınız. Hastanıza ilginç aktiviteler bulmanız ve anlayışlı insanlarla sosyal iletişimi arttırmanız gerekir.

Hastanızda davranış ve kişilik değişikliklerinin olabileceğini bilmelisiniz. Alzheimer hastası başlangıçta kompleks işleri, daha sonraki dönemlerde basit işleri yapmakta zorlanır. Uyku düzeni değişir. Hastanız bazı geceler sizin uyumanızı engelleyebilir.

Hastanızla ortak hatıralarınızı paylaşmaktan zevk alın. Alzheimer hastası yeni bilgileri öğrenmeyi, onları akılda tutmayı ve onları tekrar hatırlamayı başaramayabilir. Onunla önceki yıllarda mutlu oldukları hatıraları konuşmaya çalışın.

Hastanız ile aranızda bir takım değişiklikler yaşayacaksınız. Bu durum korkutucu olabilir ve esneklik gerektirir. Alzheimer hastasına ve kendinize karşı nazik olun. Hasta sizin kim olduğunuzu söyleyemeyebilir. En yakın akrabasını veya arkadaşlarını tanımayabilir. Ancak çoğu kez, kalmış yetenekleri ile duygularını ifade edebilirler.

Uygun sağlık bakımını sağlayın. Hastanızı kendisini yaralamasın diye izleyin. İdrar yolu enfeksiyonu, cilt problemleri açısından dikkatli olun.

Kendinize bakmayı da unutmayın. Sevdiğiniz bir varlığa bakarken kendinizi de ihmal etmeyin. Alzheimer hastasına bakanlar arasında, depresyon, anksiyete ve strese bağlı fiziksel hastalıklar oluşabilir. Kendi doktorunuzla randevularınızı ertelemeyin.

Hastalarınızın yanlış konuşmalarını çok sık değiştirmeyin. Bellek kaybı olan hastalar çoğu kez gerçekten olmamış olayları anlatabilir (örneğin yıllarca önce ölmüş olan bir arkadaşı ile yemek yediğini söyleyebilir). Böyle durumlarda hastanızın düşüncelerini değiştirmeye çalışmayın. Yapabiliyorsanız onun dünyasında yaşayın. Ona inanmış gibi rol yapmak onları mutlu edebilir.

Alzheimer hastası için güvenli bir ortam yaratma

• Kendinizi hastanızın yerine koyun ve olabilecek tehlikeli durumları değerlendirin.
• Alzheimer hastası için bir ev ortamı hazırlandığında düşünülmesi gereken en önemli şeylerden biri hastanın evden kaçışını önlemektir.
• Hastaya zarar verecek aletleri ortadan kaldırın. Özellikle mutfak ve banyodaki araçlar tehlike yaratabilir.
• Bilişsel fonksiyonu azalmış bir hastayı mutfakta yalnız bırakmamak gerekir. Kazalardan korunmak için bıçakları ve yemek pişirme araçlarını güvenli bir yere koyun.
• Buzdolapları gıda bozulması açısından sık sık kontrol edilmelidir. Hastalığının orta ve ileri evrelerinde taze ve bozuk gıda arasında ayrım yapamazlar. Tat ve koku duygusu azalmış olabilir.
• Araba anahtarları, kilitli odaların ve evin anahtarları iyi saklanmalıdır. Takılıp düşülmemesi için halı ve kilimlerin kenarlarına dikkat edilmeli. Evin dekorasyonunda ve eşyalarında mümkün olduğunca değişikliğe gitmeyin.  Ancak tehlike oluşturabilecek eşyaları kaldırırken nazik bir yaklaşımla nedenini açıklayın.
• Alzheimer derinlik algısı ve renk ayırma yeteneği üzerinde de sorunlara yol açabilir. Merdiven kullanımına dikkat edin.

HASTA YAKINLARI İÇİN ÖNERİLER

• Sadece bir günü dikkate alın fakat gelecek için hazırlanın.
• Hangi sorunlar için ne yapacağınızı düşünün ve hangi sorunlar sizin kontrolünüz dışındadır belirleyin.
• Yetenekleriniz konusunda gerçekçi olun ve neyi ne kadar yapabileceğinizi düşünün.
• Olaylar yolunda gitmezse hoşgörülü olun.
• Size yardım edecek kaynakları bulun ve onlardan yararlanın. Aile fertlerinden ve arkadaşlarınızdan yardım isteyin. Size yardım teklif ettiklerinde kabul edin. Şayet aile fertlerinin yapabilecekleri kadar yardım etmediklerini düşünüyorsanız, onlarla samimi bir şekilde konuşun.
• Kendinize iyi davranın, sizin de kendinize vakit ayırmaya hakkınız vardır. Sinemaya gidebilirsiniz veya bir arkadaşınızı ziyaret edebilirsiniz.
• Duygularınızı ifade etme yollarınızı bulun. Bir arkadaşınızla konuşabilir veya destek grup toplantılarına katılabilirsiniz.
• Tartışmalar yararsızdır, sorunların daha da artmasına neden olurlar.
• Hastanın mümkün olduğu kadar bağımsız olmasına izin verin. Ancak hastanın bulunduğu ortamın güvenilir ve rahat olmasına çalışın.
• Sözel iletişimlerin olmadığı dönemlerde aksiyonlar yararlı olabilir. Ne demek istediğini siz hastaya göstererek yardım ediniz.
• Uygun aktiviteler sıkıntıyı, gündüz uyuklamalarını ve depresyonu azaltır.
• Hastanın duygularına saygı gösterin.
• Hastanın yeteneğine uygun, basit görevler verin.
• Hastanın yaşam boyu sürdürdüğü ritüellerinin ve alışkanlıklarının dışına çıkmamaya çalışın. Örneğin hasta yaşamı boyunca örgü işlerinden hoşlanmıyorsa, ondan şimdi örgü örmesini beklemeyin.
• Şayet hastanın davranışlarında ani bir değişiklik olursa, fiziksel sağlığını değerlendirin. Hastada bir fiziksel belirti ortaya çıktığında hasta daha şaşkın, daha ajite veya agresif olabilir. Kabız olup olmadığına veya bir idrar yolu enfeksiyonunun ortaya çıkıp çıkmadığına dikkat edin.
• Baktığınız Alzheimer hastasına saygı gösterin. Onunla birlikte gülün, ancak ona gülmeyin. Başkalarının önünde, hastanız orada yokmuş gibi, onun hakkında konuşmayın. Hasta sizin beden dili ile ne hissettiğinizi ve sesinizin tonundan ne hissettiğinizi anlayabilir.
• Hastanızı sevdiğinizi, ona bakmaktan rahatsız olmadığınızı beden dilinizle de gösterebilirsiniz. Ellerini yumuşak bir şekilde tutmak, saçlarını nazik bir şekilde taramak, yanaklarını okşamak onu ne kadar sevdiğinizi gösterebilir.

Alzheimer Derneği İstanbul’da ücretsiz olarak “Evde Bakım Eğitim Hemşiresi”  ile hasta yakınlarına destek veriyor. 0212 220 20 92 ve 0212 224 41 89 numaralı telefonlardan ulaşabilirsiniz.

Bu yazı Alzheimer Vakfı sitesinde yer alan önerilerden derlenmiştir.

Modern insan rekabet ettiği için değil paylaşmayı bildiği için bugüne kadar yeryüzünde hayatta kalmayı başardı. Beğen ve paylaş.